اصل برائت چیست

اصل برائت به معنای بی گناه بودن افراد و گناه کار بودن ان ها در صورت اثبات در دادگاه می باشد، یعنی افراد تا زمانی که در دادگاه ثابت نشود که گناهکار هستند، گناهکار به حساب نمی آیند، در این مقاله قصد داریم به صورت جامع شما را با اصل برائت آشنا کینم، اگر نمیدانید اصل برائت چیست تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

برائت چیست

همانطور که بالا تر نیز گفته شد، برائت به معنای پاک شدن یا به اصطلاح تبرئه شدن می باشد، اصل برائت یا فرض برائت یا اصالة البرائة بر اساس ماده ۱۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر بیان می‌دارد: «”هر شخصی” که متهم به ارتکاب یک جرم کیفری می‌شود حق دارد که بی‌گناه فرض شود مگر این‌که تقصیرش، مطابق قانون در یک دادگاه علنی که در آن تمامی تضمین‌های لازم برای دفاع پیش‌بینی‌شده باشد، ثابت شود.» در بخش های پایینی در رابطه با اصل برائت و انواع برائت صحبت کرده ایم برای تحقیق در مورد اصل برائت میتوانید از نوشته های زیر استفاده نمایید.

پیشنهاد میشود: بهترین وکیل کیفری تهران

اصل برائت چیست

اگر میخواهید بدانید اصل برائت چیست، باید بگوییم با توجه به صل ٣٧ قانون اساسی:

“اصل، برائت است و هیچکس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود، مگر این که جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد.”

هم چنین در ماده ١١ اعلامیه جهانی حقوق بشر اصل برائت بیان شده است که:

“هرکس متهم به ارتکاب جرمی باشد، تا وقتی تقصیر او طی محاکمه علنی که در آن هرگونه تضمین ضروری برای دفاع تامین شده باشد قانوناً به ثبوت نرسد، بی گناه محسوب می شود. همچنین هیچکس به علت ارتکاب عملی یا خودداری از عملی محکوم نخواهد شد مگر وقتی که آن کار بموجب قوانین ملی یا بین‌المللی در هنگام ارتکاب، جرم محسوب باشد. نیز هیچکس به مجازاتی بیش از مجازات مقرر در هنگام ارتکاب جرم محکوم نخواهد شد.”

مثال حقوقی اصل برائت به صورت زیر می باشد:

در ماده ۳۲ قانونگذار و اصل برائت در قانون آیین دادرسی کیفری، مواردی كه قاضی تحقیق حق دارد دستور بازداشت موقت را صادر كند را احصا كرده و بنابراین قاضی تحقیق نمی تواند خارج از این موارد اقدام به بازداشت متهم نماید. قانونگذار این موارد را در 4 بند بیان كرده است.

این موارد عبارتند از:

• جرایم مربوط به اعدام، رجم، صلب و قطع عضو
• جرایم عمدی با مجازات سه سال حبس
• جرایم فصل اول كتاب ۵ قانون مجازات

پیشنهاد میشود: مجازات حمل سلاح گرم کلت

اصل برائت در قانون اساسی

اصل برائت در قانون اساسی عبارت است از: “اصل برائت است، بنابراین اگر کسی مدعی حق یا دینی بر دیگری باشد باید آن را اثبات کند، در غیر این صورت با سوگند خوانده حکم به برائت صادر خواهد شد.”

اصل برائت در قانون آئین دادرسی کیفری در ماده 4 عبارت است از: “اصل، برائت است. هرگونه اقدام محدود کننده، سالب آزادی و ورود به حریم خصوصی اشخاص جز به حکم قانون و با رعایت مقررات و تحت نظارت مقام قضائی مجاز نیست و در هر صورت این اقدامات نباید به گونه ای اعمال شود که به کرامت و حیثیت اشخاص آسیب وارد کند.”

اصل برائت در قانون حقوق شهروندی و کاربرد اصل برائت در حقوق در بند دو ماده واحده عبارت است از: ” محکومیت‌ها باید برطبق ترتیبات قانونی و منحصر به مباشر، شریک و معاون‌جرم باشد و تا جرم در دادگاه صالح اثبات نشود و رأی مستدل و مستند به مواد قانونی و یا‌ منابع فقهی معتبر (‌درصورت نبودن قانون) قطعی نگردیده اصل بر برائت متهم بوده و‌هرکس حق دارد در پناه قانون از امنیت لازم برخوردار باشد.”

پیشنهاد می کنیم برای پیشبرد بدون دردسر دعوای حقوقی خود، برای دریافت یک مشاوره حقوقی تلفنی حرفه ای و البته رایگان، همین حالا از مشاوره رایگان لیست وکلای تهران استفاده کنید. 02188939832 و 09127654109

انواع برائت

در قانون و در فقه ما دو نوع برائت داریم، برائت عقلی و برائت شرعی، در بخش زیر هر دو نوع برائت را برای شما عزیزان توضیح داده ایم.

برائت عقلی
برائت عقلی، عبارت است از این‌که به حکم عقل؛ مکلّف در مقام عمل هیچ وظیفه‌ای در قبال انجام تکلیف مشکوک، بعد از تحقیق و دست نیافتن به دلیل، ندارد و این برائت بر اساس قاعده عقلی قبح عقاب بلا بیان می‌باشد؛ زیرا به حکم عقل کیفر کردن کسی که بیان و دلیلی به وی در مورد تکلیفی نرسیده باشد، زشت و ناپسند است، پس مکلف مؤاخذه و عقاب نمی‌شود.

برائت شرعی
برائت شرعی؛ یعنی در هر مورد مشکوکی که مکلف اصل حکم واقعی را نداند، شارع مقدّس با قرار دادن حکم ظاهری، تکلیف را از دوش مکلف بر می‌دارد. دانشمندان اصول فقه، برای اثبات برائت شرعی به روایاتی تمسک نموده‌اند.

اصل برائت در حقوق جزا عبارت است از: افراد از هر گونه اشتغال ذمه اعم از کیفری و مدنی بری میباشند یعنی افراد جامعه در کلیه امور اجتماعی خود در برخورد با افراد دیگر از مأموران دولتی یا غیر دولتی و حتی افراد عادی بر ای تلقی می‌شوند و هیچ کس نمی‌تواند متعرض آنان شود.

اگر به دنبال وکیل خوب در تهران هستید، ما در دفتر وکالت تهران، بهترین خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و آنلاین را به شما ارائه خواهیم کرد.

اصل برائت در اصول فقه 2

اصل برائت از اقسام اصول عملی است که وظیفه عملی مکلف را در مواردی که بعد از جست‌و‌جو و عدم دست یابی به دلیل، در تکلیف واقعی شک می‌نماید، تعیین نموده و به برائت ذمه او از تکلیف مشکوک حکم می‌کند.

به بیان دیگر، مراد از اصل برائت، اصلی از اصول عملی است که هنگام شک مکلف در تکلیف و عدم دست‌رسی وی به حجت شرعی، اجرا می‌شود و در مقام عمل، مکلف را موظف به انجام آن تکلیف نمی‌داند.

برای مثال، هنگامی که مکلف بعد از جست‌و‌جو و عدم دست یابی به دلیل، در حرمت یا حلیت استعمال دخانیات شک می‌کند، اصل برائت جاری نموده و به حلیت استعمال آن حکم می‌کند و از عقوبت مخالفت احتمالی با حکم واقعی، ایمن می‌شود.

اگر بخواهیم مثال برای اصل برائت را بیان کنیم میتوانیم این مورد را مثال بزنیم که یک فردی به صورت عادی جرمی را مرتکب نشده و دادگاه او را محکوم میکنید، در این صورت طبق اصل برائت فرد مورد نظر باید فورا ازاد شده و از جرم محکوم شده مبرا گردد.

اصل برائت در قرآن نیز ذکر شده است که طبق آن، آیه اول:

آیه: ﴿وَ ما کُنّا مُعَذِّبِینَ حَتّی نَبْعَثَ رَسُولاً﴾؛ «ما کسی را عذاب نمی‌کنیم، مگر آن‌که قبل از آن رسولی بفرستیم». [۱] ارسال رسول، کنایه از بیان تکلیف و اتمام حجت می‌باشد. بنابراین، خداوند قبل از بیان تکلیف، کسی را برای عمل ننمودن به آن مؤاخذه نمی‌نماید.

آیه دوم

آیه: ﴿لا یُکَلِّفُ اللهُ نَفْساً إِلاّ ما آتاها﴾؛ «خداوند کسی را مکلف به تکلیفی نمی‌کند، مگر آن‌که آن تکلیف را به او برساند»، [۲] که همان مفاد اصل برائت است.

آیه سوم

آیه: ﴿وَ ما کانَ اللهُ لِیُضِلَّ قَوْماً بَعْدَ إِذْ هَداهُمْ حَتّی یُبَیِّنَ لَهُمْ ما یَتَّقُونَ﴾؛ «خداوند قومی را پس از آن‌که هدایت کرد گمراه نمی‌سازد مگر آن‌که چیزی را که باید از آن پروا کنند برایشان بیان کرده باشد».در این آیه، اضلال افراد منوط به بیان شده است که همان معنای برائت است. هم چنین، به آیات دیگری نیز استدلال شده است که دلالت آن‌ها بر مقصود صریح نیست

در تلاشیم تا در مقالات حقوقی رایگان وکالت تهران بهترین مقالات مربوط به مسائل حقوقی را برای شما عزیزان بنویسیم.

حکم برائت چیست

برای آن که بخواهیم حکم برائت چیست را مورد برریس قرار دهیم باید بگوییم حکم برائت زمانی صادر می‌شود که مدارک و ادله ارائه شده مبنی بر مجرم بودن متهم کافی نباشد. در این حالت امکان اعتراض به حکم برائت برای شاکی در نظر گرفته شده است.

از جمله آثار اصل برائت این مورد می باشد که زمانی که حکم برائت متهم از دادگاه صادر می شود حتی قبل از اینکه حکم قطعی شود باید متهم فوری آزاد شود.

حال که با حکم برائت آشنا شدیم، زمان آن رسیده است که تفاوت قرار منع تعقیب با حکم برائت را با یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم:گاهی ممکن است یک فردی جرمی را مرتکب نشده باشد در این صورت فرد مجرم به حساب می آید اما در برخی موارد امکان این هست که جرم یک فرد در دادگاه ثابت نشده و وی بی گناه باشد، در این صورت حکم برائت به وی صادر خواهد شد.

تفاوت قرار منع تعقیب با حکم برائت را میتوان این مورد بیان نمود که فرد در حین ارتکاب به یک جرم مجروح سود، در این مورد پس از گرفتن تاییدیه از دادگاه به فرد حکم قرار منع تعقیب صادر می گردد.

پیشنهاد میشود: اجراییه چیست

در این بخش نمونه حکم برائت رابطه نامشروع را میتوانید مشاهده نمایید:

در خصوص اتهام

خانم الف.ر فرزند الف. ۳۴ ساله، اهل همدان، مقیم تهران
آقای الف.ز فرزند م. ۲۸ ساله، اهل اصفهان، مقیم تهران
هر دو آزاد به لحاظ صدور قرار قبولی کفالت، دایر به رابطه نامشروع غیر زنا موضوع شکایت آقای م.ب همسر متهم ردیف اول با وکالت آقای محجمد مهدی رضیان، خلاصتا شاکی بیان داشته است که از حدود ۲ سال پیش متوجه رابطه همسرش با متهم موصوف گردیده که نهایتا در تاریخ ۲۷/۱/۹۷ در حالی که وی زودتر از موعد مقرر وارد منزل خود شده متهم را در حمام منزل خود که مخفی شده بود مشاهده و او وی را هل داده و فرار نموده است.

برائت از کلاهبرداری نیز به نوعی می باشد که فرد در دادگاه ثابت کند که کلاهبرداری نکرده و در صورت اثبات ان در دادگاه و رای قاضی حکم برائت از کلاهبرداری برای وی صادر خواهد شد.

برای آن که فردی ثابت کند در یک کلاهبرداری نقشی نداشته است می تواند از اسناد و مدارک موجود استفاده نماید، با ارائه ی اسناد مربوطه به دادگاه میتواند اقدام به درخواست برائت از کلاهبرداری از دادگاه کرده و به نوعی از این حکم مبرا گردد.

پیشنهاد ویژه: مدارک لازم برای اثبات رابطه نامشروع

حکم برائت در دادگاه تجدید نظر

حکم برائت در دادگاه تجدید نظر را میتوانید در بخش زیر مشاهده نمایید.

به موجب دادنامه شماره 801405 مورخ 20/08/1391 دادگاه عمومی جزایی شعبه محترم 101 ملارد آقای ع.ک. به دلیل ارتکاب سه فقره سرقت موضوع شکایت آقای ح.ط. و خانم‌ها ر.الف. و ف.ک. به استناد مواد 48، 667 و656 قانون مجازات اسلامی ابلاغ حکم برائت به تحمل یک سال حبس و 40 ضربه شلاق و رد مال محکوم شده است. یکی از شکات محترم بدوی یعنی خانم ف.ک. اعتراض کرده و رسیدگی مرحله تجدیدنظر را خواستار شده است. این دادگاه با مطالعه تمام اوراق پرونده و با وصف اینکه محکوم‌علیه اعتراض نکرده است، او را در خصوص سرقت از منزل خانم ف.ک. بی‌گناه تشخیص می‌دهد، زیرا نه شاکیه محترمه دلیلی برای اثبات شکایت ارائه کرده‌اند تا مورد سنجش قرار گیرد و نه اینکه تحقیقات معموله بر کشف دلیل اثبات منجر گردیده است و نه اینکه متهم اتهام را پذیرفته است. علیهذا به لحاظ فقد ادله اثبات جرم و به استناد تبصره 1 ماده 22 قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب با نقض دادنامه معترض‌عنه رأی برائت آقای ع.ک. از اتهام سرقت از منزل خانم ف.ک. صادر می‌گردد. ضمناً اعتراض خانم ف.ک. نیز وارد تشخیص داده نمی‌شود زیرا وقتی به شرح فوق بی‌گناهی آقای ع.ک. برای این دادگاه ثابت شده است، موجبی برای پذیرش اعتراض خانم ک. وجود نخواهد داشت. لذا مستنبط از مقررات مواد 241 و 257 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری رأی بر رد اعتراض مشارالیها صادر می‌گردد. این رأی قطعی است.

بهترین وکلای ایران (تهران، اصفهان، مشهد)
رئیس شعبه 63 دادگاه تجدیدنظر استان تهران ـ مستشار دادگاه

سوالات متداول